top of page

Belqrad

Belgrad-Serbiyanın paytaxtı və ən böyük şəhəri. Əhalisi 1.50000 nəfər.Etnik tərkibinə əsasən serblər təşkil edir.Əhali 90% i pravoslavdır.Şəhər Tuna və Sova çaylarının əhatəsində yerləşir. Paleolitik çağ yerləşmələrinin qalıqlarına rast gəlinən şəhər, Kalemegdan (qala bilməkdən) burnu üzərindəki köhnə qalanın ətrafında inkişaf etdi. Keltlerin İÖ 4. əsr. də qurduğu ilk qala Romalılarca Sigidinum adıyla xatırlanar. Qala qövmlər köçü əsnasında zəbtlərə uğradı, 422 ilində Hunların daha sonra da Ostrogotların hücumlarıyla xarab oldu. 6. əsrdə I Justinianus tərəfindən ətrafına sur çəkdirilərək təmir edildi. Eyni əsrdə Avarlar və Slavlar şəhərə hakim oldular, amma Bizanslılar şəhəri geri götürdülər. 9. yy.da şəhər Belgrad adını aldı. Səlib yürüşləri əsnasında uğrak yer oldu və Xaçlılar tərəfindən korlandı. Sonrakı dövrlərdə də Serb, Macar və Bolqarlar arasında əl dəyişdirdi. Serb kralı Stephan Duşan 1354də şəhəri zəbt etdi.
1389 Kosova Müharibəsindən sonra Osmanlıların nüfuz sahəsinə girən Serb Dövləti, paytaxtını Belgrada nəql etdi (1404). Ancaq artan Osmanlı təzyiqiylə şəhər Macarlara buraxıldı.
Osmanlılar Belgradı ilk dəfə II. Murad zamanında (1441) əhatə etdilər. Ancaq II. Muradın da qatıldığı altı ay davam edən əhatə etmə müvəffəqiyyətli olmadı. Belgrad ikinci dəfə Fateh Sultan Məmməd tərəfindən 1456da əhatə edildi. Vidindəki Osmanlı donanması Belgrad önlərinə gəldi. Ancaq ordunun yağmağa erkən başlaması və dağınıq olması üzündən müvəffəqiyyət təmin edilə bilmədi. Osmanlı ordusu geri çəkildi və əhatə etmə qaldırıldı.
2. Belgrad səfəri Qanuni dövründədir. Qanuni Sultan Süleyman, 1 Avqust 1521də Belgrad önlərindəki ordugaha gəldi. günlərlə sürən döyüşdən sonra 8 Avqustda Belgrad alındı. Qanuni 30 Avqustda Belgrada girdi və şəhərin ən böyük kilsəsini məscidə çevirdi. Ayrıca Belgradın adablığını əmr etdi. Osmanlı hakimiyyətindəki Belgrad, 16. və 17. əsrlərdə gedərək inkişaf etdi, eyni zamanda əhəmiyyətli bir əsgəri əsas və ticarət mərkəzi oldu.
2. Viana Ÿhatə etməsi uduzmasını fürsət bilən Avstriyalılar Belgrada qədər irəlilədilər və Osmanlıların yığışmasına fürsət vermədən şəhəri əhatə etdilər. Belgrad Qalası 8 Sentyabr 1688də Avstriyanın əlinə keçdi. Osmanlıların sıx nəşr/təzyiqiylə şəhər 2 il sonra geri alındısa da təxribatın ölçüləri çox böyük idi. Osmanlı qısa müddətdə şəhəri yaxşılaşdır ididirsə də 1717-1739 və 1789-1791 illəri arasındakı Avstriya hücumları ilə yenidən korlanmışdır. Belgrad dövr dövr Avstriyaya (Pasarofça Andlaşması), dövr dövr də Osmanlı hakimiyyətinə
18. əsrdə şəhər bir sərhəd qalası olduqdan sonra, yamak deyilən yeniçerilər Belgrada gözətçi olaraq qoyulmuş idi. Bunların Müsəlman və Xristian halqa qarşı pis davranmaları Serb qiyamının səbəblərindən idi. Serblər Quru Yorgi liderliyində tarixə Serb Üsyanı deyə keçən üsyanı başlatdılar. Rusiyanın dəstəklədiyi Quru Yorgi 13 Aralıq/dekabr 1806da Belgrada girdi. 1812də Osmanlılar Serbiyas(n)ı tanıdısa da 1813 də Rusiyanın Napolyonla döyüşməsindən faydalanaraq Belgradı yenidən al/götürdü
1521də Qanuni dövründə Osmanlı torpaqlarına qatılan Belgrad 1878, Belgrad andlaşmasına qədər Osmanlıda qaldı. Bu tarixdən sonra Serbiya istiqlalını qazandı və Belgrad paytaxt oldu. Bu gün hələ Belgradda Türk tarixinin və mədəniyyətinin izlərini görmək mümkündür. Osmanlılardan qalma Bayraqlı Məscidi bu gün bibi/hələ Belgarddakı müsəlmanlara xidmət etməkdədir.
Belgrad, I. Dünya Döyüşündə Avstriyanın işğalına uğradısa da Serblərin mübarizəsiylə Serbiyaya paytaxtlıq etməyi davam etdirdi. 2. Dünya Döyüşündə üç gün davam edən və 20.000 vətəndaşın ölümünə səbəb olan Almaniyanın hava borbardmanı şəhəri xarab etdi. 1944də Yugoslav partizanların köməyiylə Talbuhinin Sovet birlikləri tərəfindən qurtarıldı.
2. Dünya Döyüşündən sonra sənayeləşmə səbəbiylə çöl seqmentdən al/götürdüyü köçlə əhalisi sürətlə artdı. Hal-hazırda şəhərdə oturanların çoxu Serbdir, ən böyük azlıqlar xorvatlar və çernoqoriyalardır.
Belgrad hal-hazırda bir sənaye mərkəzidir. Maşın alətləri, motorlu vasitələr, elektrik təchizatı, toxuma və quruluş vəsaitləri çıxar

Baku

Travel & Tourism

 

  • s-facebook
bottom of page